Büyük İskender’in Mezarı Nerede?

Eski yazılara, efsanelere ve son keşiflere göre Büyük İskender (Alexander) nereye gömülmüş olabilir?

Büyük İskender Heykeli - Selanik / Yunanistan ©Nick Vlachos / unsplash

Makedonya kralı II. Philippos ve Olympias'ın oğlu olan Büyük İskender (Alexander), MÖ 20 Temmuz 356 yılında dünyaya geldi. Doğum yeri II. Philippos'un devletinin başkenti ve hükümet merkezi olan Pella şehriydi. Olympias, İskender’in doğumuna bir kutsallık atfetmişti. İskender'in doğduğu gün Ephesos'taki Artemis tapınağı yanmıştı. İskender'in doğumuyla Artemis Tapınağı’nın yanması arasındaki bu tesadüften dolayı İskender, kutsal sayılıp büyük bir titizlikle büyütüldü.

32 yaşına geldiğinde Büyük İskender, Balkanlar'dan günümüz Pakistan'ına kadar uzanan bir imparatorluğu fethetti ve bu onu antik dünyanın en büyük imparatorluklarından birinin hükümdarı yaptı. Başarısına ve ününe rağmen, son istirahatgahının yeri bir muammadır.

Issos Mozaiği olarak da bilinen ünlü Alexander Mozaiği, İtalya'nın Pompeii kentindeki Faun Evi'nde bulundu ve MÖ 100 dolaylarına tarihleniyor. ©peakpx

Ancak eski yazılara, efsanelere ve son keşiflere dayanarak, Büyük İskender'in nereye gömüldüğüne dair herhangi bir ipucu var mı?

Büyük Makedon general, MÖ 323'te Babil'de öldü ve imparatorluğu, generalleri (Diadohkhlar) ve yetkilileri kontrol için savaşırken kısa bir süre sonra çöktü. Generallerinden biri olan Ptolemy, Büyük İskender'in cesedinin kontrolünü ele geçirdi ve onu MÖ 321'de Mısır'ın Memphis kentine getirdi, İngiltere merkezli Robert Anderson Research Charitable Trust'ın direktörü Mısır bilimci Chris Naunton, " Mısır'ın Kayıp Mezarlarını Aramak" adlı kitabında şunları yazdı:

Tarihsel kayıtlar, Büyük İskender'in cesedinin İskenderiye'de bir mezar inşa edilene ve cesedi mezara taşınana kadar muhtemelen Memphis'te (Kahire yakınlarında bulunan antik bir şehir) tutulduğunu gösteriyor. Bunun ne zaman olduğu belli değil, ancak birkaç on yıl kadar sürmüş olabilir. Tarihi kayıtların, İskenderiye'de MÖ 3. yüzyılın sonlarında İskender için "Sema" veya "Soma" olarak bilinen başka bir mezarın inşa edildiğini ve bunun İskender'in yerleştirildiği son mezar olduğunu gösteriyor.

Büyük İskender Yüz Rekonstrüksiyonu ©worldhistory

Bu son mezarın tam olarak nerede olduğu belli değil. Mezarın yeri artık su altında olabilir. Antik Yunan tarihçisi Strabon, onun 'saraylar bölgesinde' olduğunu belirtir ve buranın bir kısmı şu anda kesinlikle su altındadır. Ama daha iç kesimlerde de olabilirdi.

Birleşik Krallık'taki The University of Edinburgh'da bir klasikler profesörü olan Andrew Erskine de bu belirsizliğe dikkat çekti. Erskine; "Antik kaynaklar bize İskender'in mezarının İskenderiye'deki saray kompleksinde Ptolemaiosların mezarının yanında olduğunu söylüyor, ancak tam olarak nerede olduğu net değil".

Lysimakhos Dönemi (MÖ 305 – 281) Gümüş Sikke. Ön Yüz: Nokta bordür içerisinde sağa dönük şekilde koç boynuzlu (Zeus Ammon) Büyük İskender başı. Arka Yüz: Sola dönük şekilde tahtta oturan Athena Nikiforos, sağ elinde tanrıça Nike’yi tutmakta olup sol kolunu kalkanına dayamıştır. Lejant; ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΛΥΣΙΜΑΧΟΥ.Darp yeri; Lampsacus, Lapseki / Türkiye ©British Museum

Naunton, Büyük İskender'in mezarının bulunmama ihtimalinin yüksek olduğunu ve muhtemelen büyük ölçüde günümüze ulaşmadığı, yüzyıllarca insan yapımı ve doğal tahribat ile şu anda antik şehri tamamen kaplayan modern şehrin varlığı buna neden oldu açıklamasında bulundu. Mezarın kalıntıları bulunsa bile, mezarın Büyük İskender'e ait olduğunu teşhis etmenin mümkün olmayabileceğini de sözlerine ekledi. Naunton, tarihi metinlerin mezarın neye benzediği hakkında çok az bilgi sağladığını ve mezarı tanımlamak için mezar üzerinde bir yazıtın gerekli olabileceğini söyledi.

Son mezarının yeri bilinmemekle birlikte, Büyük İskender'in cesedinin bir süreliğine yerleştirilmiş olabileceği hayatta kalan iki yer vardır. Biri doğu İskenderiye'de "kaymaktaşı mezar" olarak bilinen bir mezarda. Üzerinde yazı yok ama oldukça büyük; Naunton, İskender'in cesedi İskenderiye'ye ilk kez taşındıktan sonra tutulduğu mezarın olabileceğini söyledi. Görünüşe göre MÖ 3. yüzyıla tarihleniyor ve tasarımının bazı kısımları Makedonya'daki diğer antik mezarlara benziyor.

Ayrıca MÖ 343 yılında Persler Mısır'ı işgal ettiğinde Mısır'ı terk etmek zorunda kalan firavun II. Nectanebo için yapılmış bir lahit de bulunmaktadır. Muhtemelen Babil'den Memphis'e ilk getirildikten sonra, İskender'in cesedini bir süre tuttuğuna dair uzun süredir devam eden bir efsane var. Lahit şuan Londra'daki British Museum'da.

Büyük İskender Heykeli – Üsküp / Makedonya ©Alfred Molon

Egyptology dergisi Kmt'de 2020 sonbaharında yayınlanan bir makalede bağımsız bir araştırmacı,  Andrew Chuggbu lahitin neden İskender'in cesedini geçici olarak tuttuğuna dair bir tartışma yaptı. II. Nectanebo'nun Makedonya'ya gittiği ve İskender'in annesini hamile bırakarak onu Büyük İskender'in babası yaptığı antik hikayeye dikkat çekti. Chugg, bu hikaye muhtemelen kurgusal olsa da, II. Nectanebo ile Alexander arasındaki bir bağlantıyı gösteriyor.

Ek olarak Chugg, şu anda İtalya'nın Venedik kentindeki St Apollonia taş müzesinde bulunan ve lahitin bir parçası olduğuna inandığı yıldız kalkanlı (İskender'le ilişkilendirilen bir sembol) bir blok belirledi. Chugg, "Bunun II. Nectanebo lahitinin uzun kenarına tam olarak uyduğunu gösterdim ve bu uyumun tesadüfen olma ihtimalinin yalnızca yaklaşık %1 olduğunu belirtti.

Bazı bilim insanları son mezarın bulunacağına inanıyor. Chugg, İskenderiye'de umut vaat eden birkaç bölge belirledi. Eski bir Mısır eski eser bakanı Zahi Havas, mezarın şu anda İskenderiye'deki El-Shatby'deki Latin mezarlığı olarak bilinen bir bölgede bulunduğunu ve Büyük İskender'in cenazesinin gelecekte bulunabileceğini düşündüğünü söyledi.

Kaynak: livescience

EN ÇOK OKUNANLAR

Tarlada Yürüyüş Yapan Kadın 2150 Gümüş Sikke Buldu

Prag'ın güneydoğusundaki Kutnohorsk kentinde tarlada yürüyüş yapan bir kadın, çiftçilik faaliyetleri sırasında yüzeye çıkan birkaç gümüş sikkeye rastladı. Çek Cumhuriyeti'nde şimdiye kadar bulunan en büyük erken ortaçağ sikke istifini açığa çıkardığının farkında değildi.

SON İÇERİKLER