Ancak Roma sikkelerinin basımında kullanılan gümüş kaynaklarının çoğunlukla bitirilmiş olması, Romalı madencilerin hangi gümüş yataklarından faydalandıklarını belirlemeyi zorlaştırıyor.

Geology dergisinde yayınlanan yeni bir araştırma, Roma sikkelerini üretirken hangi bölgelerden maden çıkarıldığını belirleyebilmek için İber Yarımadası’ndaki farklı maden alanlarından gelen gümüş kaynaklarını değerlendiriyor.

Araştırmanın lideri Jean Milot’a göre gümüş kaynaklarının kontrolü önemli bir jeopolitik sorundu ve kaynakların tanımlanması arkeologların değerli metal hareketlerini yeniden oluşturması ve önemli tarihsel soruları yanıtlamalarına yardımcı olacak.

Modern İspanya ve Portekiz’i içeren İber Yarımadası özellikle güney bölgesinde birinci sınıf gümüş yataklarına ev sahipliği yapıyor. Bu maden yatakları kurşunun ana cevheri ve önemli bir gümüş kaynağı olan galen içeriyor. Gümüşü çıkartmak için, galen cevheri eritilip saflaştırılıyor. Madeni para basımı için kullanılan rafine gümüş %95’in üzerinde bir saflığa ulaşabiliyor.

İber galen örnekleri. ©Jean Milot

Araştırmacılardan oluşan ekip, Roma gümüşünün kaynağını izlemek için İber Yarımadası’ndaki cevher yataklarından alınan galen örneklerinin gümüş ve kurşun bileşimlerini analiz etti ve sonuçları gümüş Roma sikkelerinin kimyasal imzalarıyla karşılaştırdı. Örneklerdeki gümüş element bileşimine göre iki farklı türde galen yatağı tespit ettiler; Roma sikkeleri üretiminde bir kaynak olabilecek, gümüş açısından zengin galen yatağı ve sadece kurşun için kullanılacak, daha düşük ekonomik öneme sahip, gümüş bakımından fakir olan galen yatağı.

Galen örneklerindeki kurşun element imzaları, güneydoğu İspanya’dan gelen cevher yataklarının Roma sikkelerinin bileşimine en iyi uyan yapıda olduğunu ve bu maden yataklarının Roma gümüşünün ana kaynağı olduğunu gösteriyor. Kimyasal analizlere dayanan bu sonuçlar, bölgedeki antik madencilik işletmeleriyle ilişkin arkeolojik kanıtlarla da tutarlı.

Jean Milot bu araştırmaların MÖ 6. yüzyılda Yunanistan ve Küçük Asya’da (Türkiye) sikke basımının icat edildiği gümüş zengini bölgelere genişletilmesi gerektiğini düşünüyor. Burada anlatılan yöntem, Tunç Çağı’ndan Helenistik krallıkların çöküşüne kadar Doğu Akdeniz imparatorluklarına gümüş sağlayan kayıp cevher yataklarının tanınmasını sağlayacak.

Kaynak: geosociety