Tanrı Haldi'nin kudretiyle, Išpuini oğlu Minua sefere çıktı. Tanrı Haldi önden gitti. Minua der ki: Daha önce hiçbir kralın zapt etmediği Erkua Ülkesi krali Kenti Luḫiuni’ye vardım. Tanrı Haldi onu bana verdi, (ben) Išpuini oğlu Minua Luḫiuni Kentini ele geçirdim.

Luhiuni Kenti için 19. yüzyıl’ın ortalarında başlayan araştırmalar 1.5 asrı geride bırakmıştır. Yerli yabancı birçok bilim insanı Luhiunu Krali Kenti için çok farklı lokasyon önerilerinde bulunmuşlardır.

©Doç. Dr. Atilla KARATAŞ

Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün izni ile Ağrı ve Iğdır illerinde sürdürülen Ağrı-Iğdır İlleri Yüzey Araştırması ekibi 2021 yılı sezonunda Luhiuni Kenti ile ilgili önemli çalışmalar yaptılar.

©Doç. Dr. Atilla KARATAŞ

Araştırma Ekibi, Kral Menua’nın yazıtında belirttiği gibi “Daha Önce Hiçbir Kralın Zapt Edemediği Erkua Ülkesi Krali Kenti Luhiuni”  tanımlamasına uygun Aras Dağları üzerinde 2350 rakım değere sahip oldukça korunaklı bir tepe üzerinde ihtişamlı bir kentin keşfini yaptılar.

©Doç. Dr. Atilla KARATAŞ

Birçok antik yolu ile Doğubayazıt ve Iğdır Ovalarında 13 Erken Demir Çağı yerleşmesini ve kalesini görecek konumda bulunan antik şehirde yapılan ilk incelemeler şehrin Erken Demir Çağı’nda inşa edildiğini ve o dönemde kullanıldığını ortaya koymuştur. Şehirde tespiti yapılan çanak çömleklerin oldukça iyi açkılanmış olması da buranın krali bir şehir olduğuna işaret etmekteydi. Luhiuni olması muhtemel antik şehir inşa edildiği dönem olması muhtemel MÖ 1200’lü yıllara tarihlenen Anadolu ve Kafkasya’daki diğer arkeolojik merkezler arasında en ihtişamlı ve görkemli olanıdır. Şehir kendi ekonomik döngüsünü sağlamak için şehir dışına ağıllar ve göletler inşa etmiştir. 50’den fazla sivil yapı kalıntısının bulunduğu Luhiuni’nin çevresi çift sur sistemi ile çevrelenmiştir. Luhiuni Antik Başkentinde Urartu Kralı Menua’nın söylemine dayanak oluşturan Urartu yaprak formlu metal ok ucu da tespit edilmiştir.

©Doç. Dr. Atilla KARATAŞ

©Doç. Dr. Atilla KARATAŞ