Paphlagonia Hadrianoupolis Mozaikleri
Mozaik Cenneti’ndeki Cennet Personifikasyonları
Hadrianoupolis’te ortaya çıkarılmış yapılardan bir tanesi olan Erken Bizans Dönemine ait Kilise A yapısı mozaiklerinde “Nuh’un Gemisi” sahnesine ait hayvan tasvirleri bulunmaktadır. Panoların sağlam olanlarında fil, tavus kuşu, geyik, grifon, kaplan, benekli tavuk, kuş ve karaca gibi hayvan figürleri işlenmiştir. Grifon betimi içerdiği anlam itibariyle diğer hayvan figürlerinden ayrılmaktadır.
- Yazar : Vedat KELEŞ, Ersin ÇELİKBAŞ, Alper YILMAZ, Zafer KARAHAN
- Tarih : 2020-06-24 01:28:06
Hadrianoupolis, Kilise B, Geon personifikasyonu
Paphlagonia Hadrianoupolis’i olarak adlandırılan antik kent, bugün Karabük ili, Eskipazar ilçe merkezinin batısında “Viranşehir” olarak adlandırılan mevkii ve çevresindeki arazi üzerinde dağınık bir şekilde konumlanan Budaklar, Büyükyaylalar, Çaylı ve Beytarla köylerini kapsamaktadır. Bugüne kadar açığa çıkarılan mozaikleriyle Karadeniz Bölgesi için çok önemli ve zengin bir mozaik merkezi olduğu anlaşılmaktadır.
Hadrianoupolis’te ortaya çıkarılmış yapılardan bir tanesi olan Erken Bizans Dönemine ait Kilise A yapısı mozaiklerinde “Nuh’un Gemisi” sahnesine ait hayvan tasvirleri bulunmaktadır. Panoların sağlam olanlarında fil, tavus kuşu, geyik, grifon, kaplan, benekli tavuk, kuş ve karaca gibi hayvan figürleri işlenmiştir. Grifon betimi içerdiği anlam itibariyle diğer hayvan figürlerinden ayrılmaktadır.
Hadrianoupolis, Kilise B, Phison personifikasyonu
Kısmen sağlam olarak günümüze ulaşan, erken Bizans Dönemine tarihli Kilise B’nin naosunda, bemanın hemen önünde personifikasyon betimli bir pano yer alır. Kilise B yapısının naosunda, ellerinde, içinden nehirlerin aktığı, cornucopia tutan erkek figürleri olarak resmedilmiş olan personifikasyonlar, kuzeyden güneye doğru Geon, Phison, Tigris ve Euphrates olup; isimleri sol üst köşelerinde yazmaktadır. Bu personifikasyonlar Tevrat’ta adları geçen ve cennette var olduğuna inanılan nehirlerdir. Tevrat’ta konusu geçen yaratılış bahsine göre Rab, günümüzde Yemen’in bir şehri olan Aden’e cennet bahçesi yapmıştır ve her türlü ağacın ve bitkinin bulunduğu bu bahçeye, yaratmış olduğu ilk insan olan Adem’i koymuştur. Aden’den bahçeyi sulayan bir nehir çıkar ve bu nehir dört kola ayrılır. Dört kola ayrılan nehirlerden Phison Havilah’ı (Arab Yarımadası), Geon Ethiophia’yı (Afrika), Tigris (Dicle Nehri) ve Euphrates (Fırat Nehri) ise Assur’u (Anadolu ve Mezopotamya) sarar. Tevrat’ta geçen yaratılış konusu, Hıristiyanlık sanatında da yer bulmasının en güzel kanıtlarından bir tanesini göstermektedir. Dolayısıyla nehir personifikasyonlarının Kilise B yapısının zemininde işlenmesi cennet bahçesi ve yaratılış konularıyla ilgilidir.
Kilise B’de yer alan bir diğer mozaik teması ise apsis zemininde yer alan paradeisos sahnesidir. Apsis içerisinde antitetik duruşlu iki tavus kuşu bir kaptan su içerken betimlenmiştir. Kabın içerisinde sarmaşık dallarının filizlenip yükseldiği görülmektedir. Burada işlenen tema da özellikle tavus kuşunun kullanılması tesadüf olmasa gerekir. Antik Çağlarda halk arasında tavus kuşunun etinin çok geç çürüdüğü, hatta çürümediği inancı egemendir. Bu nedenle tavus kuşu, ölümsüzlük olgusunu güçlendirir. Roma Döneminde ise ruhları tanrıların katına taşıyan kutsal kuşun tavus kuşu olduğundan bahsedilir. Yine Romalılarda evlerinin bahçelerinde ve mezar anıtlarının duvarlarında tavus kuşlarının gösterişli bir şekilde resmedilmesi birer soyluluk belirtisi olarak görülmüştür. Hıristiyanlık sanatında tavus kuşu motifinin sık görülmesi ise, Roma bahçelerinin en güzel kuşu olarak betimlenmesi geleneğinden alınmış olması ile açıklanabilir. Bu durum Roma’nın görkemli bahçelerinin, Hıristiyan sanatında cennet bahçesine dönüşmesi olarak tanımlanabilir. Kilise B yapısının apsis kısmına resmedilen tavus kuşlarının bir kaptan su içerken resmedilmiş olmaları da başka bir ayrıntı olarak kendini gösterir. Zengin ve görkemli bir bahçe içerisinde, bir kaptan su içerken resmedilmiş olan tavus kuşları ölümsüzlükle nitelendirilmişlerdir. Tavus kuşlarının, cennetin kutsal suyundan içtikten sonra etlerinin çürümediği öne sürülerek, ölümsüzlüğe kavuştuklarına inanılmıştır. Dolayısıyla tavus kuşları resmedilerek cennet bahçesinde yer alan, inanan insanların ölümsüz bir ruha kavuştuğunu anlatmak amaçlanmıştır.
Hadrianoupolis, Kilise B, Euphrates personifikasyonu
Kilise B yapısının sahip olduğu bir diğer önemli mozaik süsleme, güney nefte yer alan inek figürüdür. Bir pano içerisine yerleştirilmiş olan figür cennetin kutsal bir su kaynağından su içerken betimlenmiştir. Su içerken yüzünün suya yansıtılmış olması yönüyle dikkat çekmektedir.
Kilise B yapısının yaklaşık 300 metre doğusunda yer alan, bir teras üzerine inşa edilmiş olan Geç Roma Villası’nın bir odasının (6 no.lu) zemininde yer alan, muhtemelen villada ikamet eden bir çiftin portrelerinin panolar içerisinde işlenmiş olduğu mozaik süsleme önem arz etmektedir.
EN ÇOK OKUNANLAR
Altınlarla Donatılmış Trakyalı Savaşçı Mezarı Bulundu
Arkeologlardan oluşan bir ekip, Bulgaristan'ın Topolovgrad kenti yakınlarındaki Kapitan Petko Voyvoda köyünde çok heyecan verici bir keşifte bulunarak, Trakyalı bir savaşçının mezarını ve altından oluşan pek çok eseri ortaya çıkardı.
- Trakyalı
- Trak
- Savaşçı
- Süvari
- Mezar
- Altın
- Yüzük
- Hançer
- Zırh
- Hazine
- At
- Bulgaristan
- Thracian
- Thracian
- Warrior
- Cavalry
- Tomb
- Gold
- Ring
- Dagger
- Armour
- Treasure
- Horse
- Bulgaria
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- Aktüel
- Arkeolojik Haber
- Archa
Tarlada Yürüyüş Yapan Kadın 2150 Gümüş Sikke Buldu
Prag'ın güneydoğusundaki Kutnohorsk kentinde tarlada yürüyüş yapan bir kadın, çiftçilik faaliyetleri sırasında yüzeye çıkan birkaç gümüş sikkeye rastladı. Çek Cumhuriyeti'nde şimdiye kadar bulunan en büyük erken ortaçağ sikke istifini açığa çıkardığının farkında değildi.