Vezüv'ün hiddetiyle sonsuzluğa mahkum olan bir şehirde her taş, her çatlak ve her nesne bir hikaye anlatır. En sonuncusu, alandaki bilimsel bulguları belgeleyen dijital platform E-Journal degli Scavi di Pompei'de yayınlanan arkeolojik araştırmalar sayesinde son anları yeniden inşa edilen, mütevazı boyutlarda ancak zengin bir şekilde dekore edilmiş bir ev olan Helle ve Phrixus Evi'nden geliyor.

Neden eski çağlardan kalma bazı hayvanlar fosil haline gelirken, diğerleri hiçbir iz bırakmadan ortadan kayboldu? Lozan Üniversitesi'nin (UNIL) Nature Communications dergisinde yayınlanan bir araştırmasına göre bu sorunun cevabı, en azından kısmen, kendi vücutlarında yatıyor olabilir.

Almanya Stuttgart Bölge Konseyi'ne bağlı Devlet Anıtları Koruma Dairesi'nden arkeologlar, Bad Cannstatt bölgesinde yüzden fazla Roma atının kalıntılarını buldu. MS 2. yüzyılda bölgede konuşlanmış bir askeri süvari birliğine ait olan iskeletler, bu hayvanların Roma ordusundaki kullanımına ve birliklerle olan ilişkilerine dair eşsiz bir bakış açısı sunuyor.

İnşaat ekipleri geçtiğimiz Ekim ayında Viyana'daki bir futbol sahasını yenilemek için toprağı kazarken daha önce benzeri görülmemiş bir bulguya rastladılar: Roma İmparatorluğu'nun 1. yüzyılına tarihlenen bir toplu mezarda iç içe geçmiş iskelet kalıntılarından oluşan bir yığın, muhtemelen Cermen kabilelerinin karıştığı bir savaşta hayatını kaybeden savaşçıların cesetleriydi.

Moğolistan'daki bir toplu mezarda bulunan iskeletlerin genetik analizi, bunların iki bin yıldan daha uzun bir süre önce Han-Xiongnu Savaşlarında asker olduklarını ortaya çıkardı.

Batı İspanya'nın Extremadura özerk topluluğunda Almendralejo yakınlarındaki Marquis de la Encomienda arazisinde bir fotovoltaik (güneş paneli) inşaatı sırasında devasa bir Bakır Çağı kalesi keşfedildi. Kale 4900 yıl önce inşa edilmiş ve dokuz kat güçlendirilmiş olmasına rağmen düşmanların eline geçerek yaklaşık 400 yıl sonra yıkılmıştır.

Orta Avrupa'daki Paleolitik iskeletler üzerinde yapılan bir araştırma, insanların dişlerinin yanak piercingleri nedeniyle aşındığını ve birbirine yaklaştığını gösteriyor.

En az 37 Tunç Çağı insanının cesedine yapılan aşırı vahşi muamele, antik Britanya'nın tarihini yeniden yazıyor.

Frankfurt'ta 3. yüzyıla ait bir mezarda bulunan bir rulo ince gümüş folyo, Alplerin kuzeyinde Hıristiyanlığa dair en eski arkeolojik kanıttır. Tarihi kaynaklarda 2. yüzyılın sonlarından itibaren Galya ve Almanya'da Hıristiyanlığa atıfta bulunulmaktadır, ancak bu buluntudan önce Alplerin kuzeyinde Hıristiyanların yaşadığına dair kanıtlar en erken 4. yüzyıla tarihlenmektedir.

Cenin pozisyonunda gömülmüş bir iskelet aslında 2500 yıl boyunca yaşamış en az beş kişiye ait kemiklerden oluşuyor.

Bugünkü İtalya'da 17 bin yıl önce ölen bir erkek bebeğin iyi korunmuş kalıntıları, mavi gözlü, koyu tenli ve kıvırcık saçlı olduğunu ortaya koyuyor.

Arkeologlar Ürdün'deki Petra antik kentinde bulunan “Hazine Binası”nın altında 12 iskelet içeren 2.000 yıllık bir mezar keşfetti.

Orta İtalya'daki Bisenzio Etrüsk yerleşkesinde yapılan bir kazıda, zengin mezar mobilyaları ve MÖ 7. veya 6. yüzyıla tarihlenen sağlam bir iskelet ile nadir bulunan mühürlü bir taş lahit ortaya çıkarıldı.

Arkeologlar, Sibirya'nın Tuva bölgesindeki Erken Demir Çağı kurganı Tunnug 1'de, Doğu Avrupa'da en iyi bilinen at binicisi İskit kültürünün çok daha doğuda ortaya çıktığını gösteren kurban törenlerine dair kanıtlar ortaya çıkardı.

Kazakistan Cumhuriyeti Bilim ve Yüksek Eğitim Bakanlığı'na bağlı Margulan Arkeoloji Enstitüsü'nden arkeologlar Doğu Kazakistan bölgesinde 13 yeni mezar keşfetti.

Çok kurumlu bir arkeolog ekibi, Moğolistan'ın Dornod Eyaletinde Moğol öncesi döneme ait bir Khar Nuur bozkır göçebesine ait seçkin bir gömüt ortaya çıkardı.

Lidya Krallığı'nın başkenti Sardes Antik Kenti'nde, Perslerin Lidya'yı işgalinin önünü açan Thymbra Muharebesi'nde savaşan iki askerin iskeleti ile savaş aletleri bulundu.

Antik Pompeii'de bulunan iki iskeletin keşfi, araştırmacıların MS 79 yılında Vezüv'ün patlaması sırasında hayatını kaybedenlerin panik içindeki son anlarını yeniden inşa etmelerini sağladı. Genç bir erkek ve orta yaşlı bir kadın olarak tanımlanan çiftin, hızla ilerleyen kavurucu volkanik gaz akımı tarafından yok edilmeden önce sığındıkları bir odada sıkışıp kaldıkları anlaşılıyor.

Antik Mısırlı kâtiplerin yaşamları kemiklerinde yazılı.

Şarhöyük ören yeri, Eskişehir’in 3 kilometre kuzeydoğusunda, Porsuk Nehri ile yan kolu Sarısu arasında kalan geniş ovanın güney kenarında yer alır. Burası antik Dorylaion kentinin merkezidir. Eskişehir ovasında en yüksek rakımlı, en büyük höyüktür. Höyüğü çevreleyen bir Aşağı Şehir ve batı yönde geniş bir nekropol alanı vardır.

Dorset'te 2 bin yıllık bir mezar çukurunda bulunan mezar eşyaları, Roma istilasının Britanyalıların içki içme alışkanlıklarını nasıl değiştirdiğini ortaya koydu.

Norveç'in güneydoğusundaki Fredrikstad yakınlarında, merkezinde yakılmış kemik kalıntıları bulunan 41 dairesel taş yapıdan oluşan antik bir mezarlık ortaya çıkarıldı. Mezarların büyük çoğunluğu, 30'dan fazlası, üç ila altı yaş arasındaki bebek ve çocukların yanmış kemiklerini içeriyordu. Çocuk mezarları MÖ 800 ila 400 yılları arasına, Erken İskandinav Tunç Çağı ve Roma Öncesi Demir Çağına tarihlenmektedir.

Çek Cumhuriyeti'ndeki D35 Plotiště-Sadová karayolu üzerinde yapılan son arkeolojik araştırmalar, Eneolitik dönemin cenaze uygulamalarına ışık tutan olağanüstü bir uzun mezarı ortaya çıkardı.

Yunanistan Kültür Bakanı geçtiğimiz günlerde Atina'nın güneyindeki Faliro'da, MÖ 7. yüzyılda idam edildiği düşünülen 78 zincirli iskeletin sergileneceği bir müze inşa edileceğini duyurdu.

Ulusal Önleyici Arkeolojik Araştırma Enstitüsü (Inrap) tarafından yapılan kazılarda, Fransa'nın Auxerre kentinin tarihi merkezinde ölü doğan ve küçük çocuklar için bir nekropol ortaya çıkarıldı.

Yenikapı kazı alanında, Theodosius Liman tabanı altında gerçekleştirilen kazılar sırasında, günümüz deniz seviyesinin yaklaşık -6.30 metre altında, Neolitik Döneme ait mimarı kalıntılar, çanak çömlek ile taş ve ahşap aletler tespit edilmiştir.

Almanya'nın Eichendorf belediyesine bağlı Exing'de yeni bir yerleşim alanı için yapılan inşaat çalışmaları, Orta Neolitik döneme ait dikkat çekici bir mezarı ortaya çıkardı. Bölge arkeoloğu Dr. Florian Eibl, mezarı MÖ 4800 yıllarına tarihlendirdi ve oldukça ilginç bir mezar eşyası koleksiyonuna sahip.

Oldukça benzer yaralanmalar sergileyen iki antik iskeletin keşfi ilgi çekici bir arkeolojik bulgudur. Günümüzden 2 bin yıl önce yaşamış olan ve birbiriyle ilgisi olmayan bu bireylerin her ikisinin de alt bacak kemiklerinin yaklaşık beşte biri eksikti ve kemik kaybının uzunluğu santimetreye kadar eşleşiyordu. Bu tuhaf tesadüf, bir olay yeri incelemesini andıran şaşırtıcı bir gizem sunduğundan araştırmacıların ilgisini çekmiştir.

Yaklaşan bir elektrik santrali inşaatı projesi öncesinde başlatılan kazılar sırasında arkeologlar, İtalya'nın Napoli kentinin yaklaşık 50 kilometre kuzeydoğusunda 2700 yıllık bir nekropol ortaya çıkardı. Bu büyüleyici keşif, inşaat alanındaki arkeolojik çalışmaları yöneten Caserta ve Benevento illeri Arkeoloji, Güzel Sanatlar ve Peyzaj Müfettişliği tarafından yayınlanan bir basın açıklamasıyla duyuruldu.

Yaklaşık 24.500 yıl önce, 4 yaşında bir çocuğun bedeni aşı boyalı bir kefene sarıldı ve Portekiz'in merkezindeki Lapedo Vadisi'nde bir mezar çukuruna indirildi. Ancak bu olağanüstü çocuk, bugün yaşayan herhangi bir çocuğun aksine, modern insan ve Neandertal özelliklerinin eşsiz bir karışımını sergileyerek türümüzün tarihi hakkında bildiğimizi sandığımız her şeyi çürütüyordu.

Wels'te 20 yıl önce bir mezar keşfedildiğinde, alışılmadık özellikleri nedeniyle buluntunun evli bir çift ve bir attan oluşan erken ortaçağa ait bir çifte mezar olduğu düşünülmüştü. Ancak şimdi en modern arkeolojik teknolojiler kullanılarak gömülenlerin biyolojik cinsiyetleri ve aile ilişkileri netleştirilebildi.

Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü'nden bilim insanlarının liderliğindeki multidisipliner bir araştırma ekibi, 6. yüzyılda Avrupa'nın Karpat Havzası'na yerleşen Avar dönemi Türk kökenli toplulukların sosyal dinamiklerini yeniden yapılandırmak için antik DNA verilerini açık bir arkeolojik, antropolojik ve tarihsel bağlamla birleştirdi.

Fransa Nimes'teki Rue de Beaucaire'de yapılan bir kurtarma kazısında, MÖ 2. yüzyıldan MS 2. yüzyıla kadar değişen tarihlerde mezarlar, ölü yakma ateşleri ve ikincil gömüler ortaya çıkarıldı.

Havadan bakıldığında kalbe benzediği için “Kütahya’nın Kalbi” olarak adlandırılan Tavşanlı Höyük’ü 2023 yılında daha özel kılan Türk Arkeolojisi’nde ilk kez bulunan insan derisi kalıntıları oldu.

2008’DEN BU YANA İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü ile birlikte çalışıyorum. 2008-2011 yılları arasında özellikle Yenikapı’da Prehistorik Dönem iskeletleri bulunduğunda kaldırılmasına destek olmak için araziye gitmiştim. O zamanlar, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Prehistorya Bilim Dalı ve Bordeaux 1 Üniversitesi Biyolojik Antropoloji Bölümünde doktora çalışmamı yürütüyordum.

Güney Almanya'daki arkeologlar sekiz çukurdan 1000 veba kurbanının iskeletini çıkararak Avrupa'da şimdiye kadar kazılmış en büyük toplu mezarı keşfettiler.

Bilim insanları Treponema pallidum bakterisinin bilinen en eski genomlarını yeniden yapılandırdı.

Ukrayna'da bin yıl öncesine ait bir mezarlıkta yapılan keşifte baltalar, kılıçlar, mücevherler ve beklenmedik bir şekilde bazı ölülerin ayaklarının etrafında kovalar bulundu.

Korint yakınlarındaki antik bir Yunan kasabası olan ve Troyalı savaş esirleri tarafından inşa edilen Tenea'da yapılan arkeolojik kazılar sırasında bilim insanları harika ve ilgi çekici antik kalıntılar ortaya çıkardı.

Saqqara nekropolünde kazı yapan Mısır-Japon ortak arkeoloji heyeti, Eski Krallığın 2. Hanedanlığına (yaklaşık MÖ 2890 - 2686) tarihlenen sağlam bir kaya mezarı keşfetti. Mezarda bir yetişkin ve küçük bir çocuğa ait kalıntılar açığa çıkarıldı.

Roma İmparatorluk dönemine ait mezarlarda, altın küpeler, kolyeler ve daha pek çok değerli eser bulundu.

Galler'de bir havaalanı pistinin sonuna yakın bir yerde, çömelmiş pozisyonda dikkatlice yerleştirilmiş kadın cesetlerinin bulunduğu olağanüstü bir erken ortaçağ mezarlığı bulundu.

İsveç'in batı kıyısındaki liman kenti Halmstad'da, uzun boylu bir adamın kalıntılarını ve uzun bir kılıcı içeren bir ortaçağ mezarı keşfedildi. Kılıç adamın sol tarafına yerleştirilmişti ve mezardaki tek eserdi. İskelet kalıntıları üzerinde yapılan osteolojik incelemeler, adamın en az 1.80 boyunda olduğunu ve kılıcın ahşap kabzası da dahil olmak üzere günümüze ulaşan parçalarının 1.2 metre boyunda olduğunu ortaya koymuştur.

2 bin yıl önce bugün Rusya'nın güneyinde bulunan bir yerde doğan genç bir adam nasıl oldu da İngiliz kırsalına geldi?

İsveç Göteborg Üniversitesi'nden Carolina Bertilsson ve meslektaşları tarafından 13 Aralık 2023'te açık erişimli PLOS ONE dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre, İsveç'teki Vikingler ağrılı diş sorunlarından muzdaripti ve zaman zaman bunları tedavi etmeye çalışıyorlardı.

Peru'da en az bin yaşında oldukları tahmin edilen dört çocuk mumyası bulundu. Mumyalar Lima'nın en eski mahallelerinden birinde, kutsal bir tören alanı olarak kullanılan yerde açığa çıkartıldı.

Paleoantropologlar, Fransa'nın güneyindeki La Chapelle-aux-Saints'de 56 bin yıllık kalıntıları bulunan bir Neandertal erkeğinin yüzünü yeniden yapılandırdı.

Almanya'nın Saksonya-Anhalt eyaletindeki Eisleben'de 10. yüzyıldan kalma Helfta Kraliyet Sarayı'nın bulunduğu yerde, yüz kemikleri eksik ve kafatası oyulmuş bir kadına ait iskelet kalıntıları ortaya çıkarıldı. Kadının mezarı, kocası olduğu düşünülen yüksek statülü bir erkeğin mezarının yanındaydı. Her iki iskelet de yüzeyin bir metreden daha az altında aynı derinlikte bulunurken, erkeğin kafatası ve yüz kemikleri bozulmamıştır.

Çin'deki arkeologlar, bir zamanlar saray, hendek, mezarlıklar, kurban çukurları, çömlek atölyeleri ve tunç döküm dökümhanesi içeren duvarlarla çevrili bir Tunç Çağı şehrinin kalıntılarını keşfettiler.

Freising, Bavyera'da demir protez eli olan, geç Orta Çağdan kalma bir adamın iskelet kalıntıları keşfedildi.

Estonya, Lääne-Viru İlçesi, Viru-Nigula'da planlanan yol çalışmaları öncesinde yapılan arkeolojik kazıda, kilise duvarının yakınında insan kemikleri bulundu. Arkeolojik çalışma, araştırmacıların mezarlık ve kilisenin ortaçağ döneminde daha eski bir yerleşim yeri üzerine inşa edildiği yönündeki önceki hipotezlerini doğruluyor.

4 bin yıldan daha uzun bir süre önce, bugünkü İskoçya'da ölen genç bir kadın, taşla kaplı bir mezarın içine çömelmiş bir pozisyonda gömüldü. Kadın, 1997 yılında bir taş ocağında kazı yapanlar tarafından beklenmedik bir şekilde kemikleri ortaya çıkarılana kadar binlerce yıl boyunca gömülü kaldı.

Arkeologlar Peru'nun başkenti Lima'da yetişkin bir bireye ait olduğu düşünülen bin yıllık bir mumya keşfetti.

Çeşitli Avrupa ülkelerinden araştırmacılardan oluşan bir ekip, tahrip olmuş bir Neolitik kolyeyi özenle yeniden birleştirdi. Boncuklar, Ürdün'ün güneyindeki ünlü Ba'ja arkeolojik alanında bulunan 8 bin yıllık bir çocuk mezarından çıkarılmıştı. Yeni analizler Neolitik kültürün ticaret, sanat ve sosyal karmaşıklıklarına dair büyüleyici bilgiler ortaya çıkardı.

2 bin yıl önce İngiltere'nin güneybatısındaki Cornish kıyılarında bir takımada olan Scilly Adaları'na gömülen bir savaşçının cinsiyetiyle ilgili on yıllardır süren bir gizem nihayet çözüldü.

Filistin Eski Eserler Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, geçen yıl Gazze'de keşfedilen 2 bin yıllık bir Roma mezarlığı üzerinde çalışan arkeologlar, çoğunun iskeletlerinin büyük ölçüde sağlam olduğu en az 125 mezar ve iki nadir kurşun lahit bulduğunu bildirildi.

Avusturya Bilimler Akademisi tarafından yürütülen bir araştırma projesinde, 4 bin yıl önce Tunç Çağı’nda yaşamış iki genç bireyde veba patojeni tespit edildi.